طب شیعه

بسم الله الرحمن الرحیم

و صلّی الله علی محمّد و آله الطّاهرین و لعنه الله علی اعدایهم اجمعین

تعریق زیاد

تعریق زیاد از مشکلات کلافه کننده برخی از مردم است. درمانهای این عارضه در طبّ کلاسیک، اغلب، مشکل، پر هزینه و کم اثر است؛ اما با دنبال کردن این مراحل، قادر به درمان این بیماری خواهید بود:

1-    یبوست را برطرف کنید. یبوست، می تواند یکی از علل افزایش رطوبت بدن و به دنبال آن، تعریق زیاد باشد.

2-  استرس، و به ویژه انواع اختلالات اضطرابی، اغلب، پای ثابت این مشکل است. به خصوص وقتی که تعریق زیاد محدود به کف دست و پا و یا صورت باشد. به همین جهت به طور جدّی در جهت درمان این مشکل اقدام کنید. بدون درمان این مشکل معمولاً نتیجه اقدامات شما چندان مطلوب نخواهد بود.

3-  حجامت، معمولاً اثری بسیار عالی در کاهش میزان تعریق بدن دارد. از آن غافل نشوید(البته کسانی که عرق سرد می کنند و سایر علایم واضح غلبه بلغم را دارند؛ باید در این مورد احتیاط کنند). حجامت پیشنهادی، حجامت عام است و در صورت ضرورت، یکی دو بار به صورت ماهیانه تکرار خواهد شد.

4-    برخی مواد غذایی در افزایش تعریق بدن موثّرند، سردسته آنها ماست و چای است، سعی کنید از مصرف آنها پرهیز کنید.

5-  از کاهش دهنده های تعریق استفاده کنید. یک راه ساده این است که در صورتی که تعریق زیاد، محدود به دست و پا و صورت است؛ روزی 3-2 بار، مقداری عرق مورد را روی این نواحی ماساژ دهید و بگذارید خشک شود. در صورتی که تعریق، کل بدن را شامل می شود، پس از هر بار استحمام، مقداری مورد را در آب حل کرده روی کل بدن بمالید و پس از ده دقیقه خود را بشویید. این اقدامات ساده، بسیار موثّر خواهند بود.

6-    یک پیشنهاد ساده دیگر در جهت کاهش تعریق موضعی:

 مردارسنگ از داروهای مورد علاقه کسانی است که در زمینه طبّ سنّتی کار می کنند. ساده ترین روش استفاده از مردارسنگ آن است که مقدار کمی از آن را با کمی آب یا گلاب یا آبلیمو روی ناحیه مورد نظر ماساژ داده پس از 15تا 20 دقیقه – و اگر شد کمی طولانی تر – بشوییم. اگر چه اثر مردارسنگ در کاهش عرق و از بین بردن بوی بد آن بسیار قابل توجه است اما به علت اینکه ممکن است کمی باعث تیرگی پوست شود؛ عملاً تنها برای زیر بغل یا ناحیه تناسلی توصیه می شود. (البته این تیرگی، پس از قطع مصرف و چند بار استحمام و به ویژه در صورت استفاده از کیسه یا لیف زبر، به تدریج برطرف می شود.) پیشنهاد می کنم که مردارسنگ را با یک پایه مناسب به شکل کرم درآورده برای افرادی که در طول فصل گرم از بوی بد عرق زیر بغل خود شکایت دارند استفاده کنید. (ساده ترین روش این است که با وزن مساوی، مردارسنگ را با کلدکرم مخلوط کرده سپس داخل یخچال بگذارید تا سفت شود. استفاده از کلدکرم اگر چه مطلوب نیست؛ اما برای استفاده در زیر بغل، مانع چندانی هم برای آن نمی بینم). این کرم ساده اگر چه ظاهر چندان زیبایی ندارد؛ اما بسیار موثّرتر از ضد عرق و خوشبو کننده های شیمیایی موجود در بازار دارویی است که سرطان زایی برخی از آنها نیز به اثبات رسیده است. روش استفاده از این کرم هم این است که نیم تا یک ساعت قبل از استحمام، نقاط مورد نظر را با آن ماساژ دهید.

7- یکی از عوامل مهمّ افزایش تعریق، ضعف قوای بدنی است که اغلب نادیده گرفته می شود. اگر فرد به هر دلیل(بیماری یا استرس طولانی، رژیم های سخت و …) دچار تحلیل قوا شود؛ بسیاری از مواقع دچار عرق ریزش زیاد خواهد شد. نمونه ساده این نوع تعریق را بسیاری از ما در ایّام روزه داری و به ویژه هنگام عصر که در حالت گرسنگی و ضعف، می خوابیم؛ تجربه کرده ایم.  این مشکل می تواند تظاهرات خاصّی داشته باشد: محدود به منطقه خاصّی از بدن(و به طور خاصّ: سر و گردن) باشد؛ زمانهای خاصّی داشته باشد(عمدتا شبها)؛ با آرامش یا تغذیه مناسب کمتر شود؛ همراه گرم و سرد شدن نامتناسب بدن باشد(گاهی شبیه حالت گرگرفتگی بانوان یایسه) ؛ و ….

درمان این مشکل شامل کاهش استرس بیمار و تغذیه مناسب اوست.

8- تعریق زیاد در یک زن می تواند یکی از وقایع پیوسته با مشکل گرگرفتگی او باشد که به صورت طبیعی در زنان یایسه و به صورت غیر طبیعی در سایر بانوانی که به هر دلیل دچار عدم تعادل هورمون های زنانه هستند؛ مشاهده می شود. درمان این تعریق مبتنی بر درمان گرگرفتگی است که در جای خود مورد بحث قرار خواهد گرفت.

9- تعریق زیاد پس از تغذیه، اگر ناشی از خوردن غذای داغ یا گرم مزاج(مثل چیزهای تند) نباشد؛  دو علّت مهم دارد: یکی ضعف و ناتوانی معده در هضم غذا و دیگری بالا بودن چربی بدن که هرکدام درمان خاصّ خود را دارند. علّت شایع دیگر، پرخوری به ویژه در وعده شام است که باعث افزایش قابل توجّه تعریق شبانه خواهد شد.

10- اشکال غیرطبیعی تعریق در بیماری هایی مانند سل، مشکلات قلبی و مانند آنها نیز مشاهده می شوند که موضوع بحث ما نیستند.