طب شیعه

بسم الله الرحمن الرحیم

و صلّی الله علی محمّد و آله الطّاهرین و لعنه الله علی اعدایهم اجمعین

مــوخــوره

تعریف

موخوره بیماری ناآشنایی نیست و نیاز به معرفی چندانی ندارد. به بیان ساده، موخوره، دوشاخه شدن و شکنندگی انتهای تار موهاست که باعث بدشکل شدن آنها می شود.

علل ایجاد موخوره

1- یبوست: از مهمترین دلایل ایجاد موخوره است که البته به طور معمول مورد غفلت واقع می شود. تعریف عملی برای اجابت مزاج مناسب آن است که فرد، حداقل روزی یک بار، آن هم به آسانی دفع مدفوع داشته باشد و اگر غیر از این بود دچار یبوست است که باید نسبت به درمان آن اقدام کرد. برای اطلاعات بیشتر، پیشنهاد می کنم این مقاله را بخوانید:

امّ الامراضی به نام یبوست

2- استفاده از رنگ ها و سایر مواد شیمیایی بر روی موها. 

3- اقدامات فیزیکی مانند سشوار کشیدن و برخی روش های نامناسب بستن یا حالت دهی مو که باعث ایجاد موخوره می شوند.

4- خشکی مو به هر دلیل که باشد می تواند باعث موخوره شود.

درمان

درمان موخوره باید با درمان علل ایجاد کننده آن توام باشد، یعنی موارد 1 تا 4 هر کدام که در مورد بیمار مصداق دارد باید برطرف شود.

الف- درمان های عمومی

موخوره معمولا ناشی از غلبه خشکی بر کبد است. به تجربه دیده ام که در اکثر موارد، به ویژه در افراد جوان، این غلبه خشکی، ریشه در گرمی کبد دارد. اگرچه انواع دیگر شوره هم دیده می شوند. به نظرم می رسد توصیه های ذیل برای همه مبتلایان به این بیماری مفید باشند:

الف-الف- تغذیه: این افراد بهتر است مصرف غذاهای چرب و سرخ کردنی، غذاهای تند و پرادویه، غذاهای مصنوعی و کارخانه ای، آجیل های بوداده، تخم مرغ، چای و قهوه و گوجه و بادنجان را کاهش دهند.

الف-ب- یک داروی ساده که برای عموم این افراد قابل تجویز است این است که روزی سه استکان از مخلوط مساوی عرق های کاسنی و شاهتره میل کنند. افراد سرد مزاج می توانند علاوه بر این دارو، صبح ناشتا یک قاشق غذاخوری خاکشی را با یک لیوان آب داغ میل کنند. افراد گرم مزاج می توانند یک قاشق چایخوری خاکشی را به هر استکان از ترکیب فوق اضافه کنند.

الف-ج- بسیاری از افراد، از انجام حجامت سود زیادی می برند. این مساله به ویژه در افراد جوان تر یا دارای مزاج گرم صدق می کند. بهتر است در ابتدا حجامت عام(بین دو کتف) انجام شود و به فاصله دو-سه هفته، در صورت ضرورت، حجامت سر انجام شود. به هر حال باید توجه داشت که تشخیص ضرورت انجام یا عدم انجام حجامت به عهده پزشک معالج است.

ب- درمان های موضعی

1- کوتاه نگه داشتن موها: این اقدام در درمان بیماری تاثیری ندارد اما ظاهر موها را بهتر می کند و استفاده از ساید داروهای موضعی را آسان تر می کند اگرچه شاید برای خانم ها که اکثر مبتلایان این بیماری را تشکیل می دهند چندان خوشایند نباشد.

2- به تجربه دیده ام که نسخه ساده ذیل تقریباً در تمامی بیماران موثر و مفید است:

50 گرم گل خطمی را با 2 لیوان آب به آرامی حدود نیم ساعت بجوشانید و سپس صاف کنید. مایع باقیمانده را با شامپوی خود مخلوط کنید. (مهم نیست که از چه شامپویی استفاده می کنید.) هر بار که حمام می روید شامپو را کاملاً تکان دهید تا با این آب مخلوط شود و سپس شامپو کنید. خواهید دید که پس از مدّتی، علاوه بر آنکه موهایتان بسیار نرم و حالت پذیر می شوند، موخوره آن نیز به تدریج درمان خواهد شد. توجّه داشته باشید که عصاره گل خطمی حتما باید با شامپو مخلوط شود و در غیر این صورت خیلی سریع فاسد خواهد شد.

تذکر: عصاره گل خطمی که به ترتیب فوق آماده می شود ممکن است کمی روی رنگ های شیمیایی مو تاثیر بگذارد و احیاناً آنها را مات کند.   

3- استفاده از صابون های طبیعی مانند صابون های زیتون، مراغه، قهوه ای، برگردان و … هم مفید است. بهتر است تاحد امکان از شامپو و مواد شوینده شیمیایی استفاده نشود. در موهای بسیار خشک، حتی شاید استفاده از صابون های طبیعی هم مضر باشد و بهتر است موها با زرده تخم مرغ، مخلوط سدر و روغن زیتون و … شسته شوند.

4- ماساژ موها و به ویژه انتهای آنها با روغن هایی مانند روغن بادام شیرین یا روغن کنجد هم مفید است.

5- بستن موها با لعاب تخم کتان یا لعاب اسپرزه، بستن تفاله چای روی موها و کمپرس آب شنبلیه تازه از روش های مفید دیگر است.، 

6- مايع ضدّ موخوره‏

این دارو را به نقل از منبع ذیل که از تالیفات استاد اسماعیل ناظم است برایتان آورده ام:

خواص دارو: نافع در موخوره (شكستگى و خشكى موها).

اجزاى دارو: سركه انگور خانگی (10 واحد)؛ مرّ مكى (5/ 3 واحد).

شيوه ساخت دارو: مرّ مكى را پودر كرده در سركه حل كنند و در ظرف شيشه ‏اى نگه دارند.

زمان و مقدار مصرف‏: هفته‏ اى 3 بار، مايع را با برس به موها خصوصا قسمت‏هايى كه دچار عارضه هستند بمالید. پس از آغشته شدن كامل موها به دارو، بگذارید تا مايع خشك شود. پس از آن، موها را با آب و بدون شامپو يا صابون بشويید.

(ناظم، اسماعيل، دارونامه طوبا (گزيده داروهاى مجرب پزشكى ايرانى)، 1جلد، نشر آبژ - تهران، چاپ: اول، 1389 ه.ش. ص140)Y با استفاده از نرم افزار کتابخانه جامع طب